Os nenos
finlandeses de hoxe estarán o día de mañá entre os profesionais máis preparados
do mundo. Non no lo predice ningunha bola de cristal, o auguran datos obxectivos.
Dende que a
OCDE comezara o ano 2000 a
elaborar o seu informe PISA,
Finlandia acaparou os primeiros postos
do podio en Europa polo seu excelente nivel educativo.
Apenas un
8% dos alumnos finlandeses non rematan os seus estudos obrigatorios, fronte a
un 30% de españois que non rematan o Bacharelato. Disposto a dar coa clave do
éxito finlandés, o sicólogo escolar e entón director do colexio Claret de
Barcelona, Javier Melgarejo, comezou
a estudar a seu sistema educativo fai máis dunha década. A súa primeira
sorpresa foi constatar que aos 4 e 5 anos menos da metade dos nenos finlandeses
acoden as
garderías e non comezan o colexio ata os
7 anos. Dous anos despois, as súas puntuacións son mellores que o resto dos
países estudados pola OCDE.
Durante os primeiros seis anos da primaria
os nenos teñen en todas o una maioría das materias co mesmo mestre, que vela por
que ningún alumno quede excluído.
É unha maneira de fortalecer a súa estabilidade
emocional e a súa seguridade. Ata 5º non hai cualificacións numéricas. Non se
busca fomentar a competencia entre alumnos nin as comparacións.
A educación é de balde dende preescolar ata a universidade, inclúe as clases, o comedor, os libros e ata o
material escolar, ca única condición de que se alguén o perde estará obrigado a
pagalo.
A xornada escolar comeza as 8.30-9 da mañá ata as
3 da tarde, con un paréntese do almorzo ás 12-12.30 horas. En total, suman 608
horas lectivas en primaria fronte as 875 horas de España, con deberes na
casa que non son excesivos.
Como conseguen
mellores resultados en menos tempo?
“ O éxito
finlandés se debe a que encaixan tres
estruturas: a familia, a escola e os recursos socioculturais (bibliotecas,
ludotecas, cines…)”, explica Megarejo. Os tres engranaxes están ligados e
funcionan de forma coordinada. “Os pais teñen a convicción
De que son
os primeiros responsables da educación dos seus fillos, por diante da escola” e
complementan o esforzo que se fai no colexio.
“En
Finlandia o 80% das familias van a biblioteca ao fin de semana”, engade o
sicólogo escolar catalán, para quen este estímulo da lectura na casa resulta
fundamental.
O sistema
social finlandés contribúe con numerosas
axudas oficiais ás familias, que poden conciliar o seu traballo e a
atención os seus fillos.
El sistema
social finlandés contribúe con numerosas axudas oficiais ás familias, que poden
conciliar o seu traballo e a atención aos seus fillos.
Existe unha
herdanza cultural luterana baseada
na responsabilidade que fomenta a disciplina e o esforzo á que tamén acompaña
unha climatoloxía que empurra a
encerrarse na casa, pero estes factores tamén están presentes noutros países
veciños, como Suecia ou Dinamarca, que gozan de maior nivel económico e sen
embargo figuran varios postos por debaixo en PISA. “Non son variables socioeconómicas as determinantes”, subliña
Melgarejo.
De mestres, os mellores
A diferenza
radica na elevada
cualificación académica do profesorado en Finlandia, principalmente na
educación primaria. “Os finlandeses consideran que o tesouro da nación son os
seus nenos e os poñen en mans dos mellores profesionais do país”, destaca o
exdirector do colexio Claret de Barcelona.
Os mellores docentes se sitúan nos primeiros anos de ensinanza, onde se aprenden os fundamentos de todos os
posteriores aprendizaxes. Se considera que
cara os 7 anos o alumno se atopa na fase máis manexable e é cando
realiza algunhas das conexións mentais fundamentais que o estruturarán toda a
vida. Por iso, se considera esencial seleccionar a quen axudará neste proceso.
Para ser mestre se necesita unha cualificación de máis dun 9 sobre 10 nas súas medias de bacharelato e
de reválida e se require ademais unha gran dose de sensibilidade social (se
valora a súa participación en actividades sociais, voluntariado...). Cada
universidade escolle despois aos seus aspirantes a profesores con unha
entrevista para valorar a súa capacidade de comunicación e de empatía, un
resumen da lectura dun libro, una explicación dun tema ante unha clase, unha
demostración de aptitudes artísticas, unha proba de matemáticas e outra de
aptitudes tecnolóxicas. «Son as probas máis duras de todo o
país», asegura Melgarejo. O proceso de selección lle sigue unha
exixente licenciatura e períodos de prácticas.
Non é de estrañar
que os profesores sexan os mellores considerados socialmente en Finlandia. «É un honor
nacional ser mestre de Primaria», asegurou
o pasado 25 de setembro en Madrid Jari Lavonen, director do Departamento de Formación ao
Profesorado da Universidade de Helsinki.
Harri Skog, secretario de Estado de Educación de Finlandia
desde 2006, resumía nunha frase a importancia deste proceso: «A educación é a
chave para o desenrolo dun país». Por iso o país nórdico lle dedica do 11 ao 12% dos presupostos do estado e dos
concellos a financiar este modelo de educación. «É unha política intelixente
que lles da froito», considera Melgarejo, sen as presións de Corea o Xapón, outros
países destacados en PISA.
No hay comentarios:
Publicar un comentario